Materialen

Stoffen worden geweven en gebreid van garens, en garens worden gemaakt van vezels. Katoen en linnen zijn plantaardige vezels. Zijde, wol en angora zijn voorbeelden van dierlijke vezels. Eind negentiende eeuw werd kunstzijde of viscose uitgevonden: een halfsynthetische vezel op basis van cellulose (houtpulp), die machinaal tot garen wordt gespoten. In 1938 kwam de eerste volledig synthetische vezel op de markt: nylon of polyamide, gemaakt uit aardolie en gespoten tot garen. Sinds die tijd zijn andere natuurlijke en synthetische garens ontdekt en verbeterd. Ze hebben elk hun eigen kwaliteiten, die in mengsels worden uitgewisseld.

Katoen

Wordt gemaakt van het zaadpluis van de katoenplant. Katoen is een stapelvezel, d.w.z. dat er een draad ontstaat door plukken pluis om elkaar heen te draaien (spinnen). Van katoenen garens worden stoffen geweven of gebreid. De stofkwaliteit hangt sterk af van de vezellengte en van het aantal draaiingen tijdens het spinnen (twisten). Hoe langer de vezel hoe sterker en duurder de stof. Hoe vaker getwist, hoe gladder de stof.

Katoen ademt en neemt vocht op. In een mengsel met andere garens heeft katoen weer andere eigenschappen. Katoen met acryl is elastisch. Katoen met polyester is waterafstotend. Ook de manier van weven bepaalt de look & feel. Denk aan jeans of satijn.

Onderhoud

Katoenen stoffen kunnen kreuken, krimpen en afgeven in de was. Was (nieuwe) katoenen kleren het liefst apart en niet warmer dan 30 graden. Strijken is geen probleem.

Linnen

Linnen wordt gesponnen van vezels van vlasstengels. Het productieproces is vergelijkbaar met dat van katoen, maar vlasvezels zijn langer en ruwer. Het vergt nogal wat stappen om van die stugge vezels een soepele draad te spinnen en dat verklaart de prijs. Linnen komt voor in mengsels met andere natuurlijke of synthetische garens.

Linnen is vochtabsorberend en voelt koel aan. Het kreukt wel snel.

Onderhoud

Linnen is goed te wassen en makkelijk te strijken. Het is een natuurlijk materiaal en daarom niet kleurvast. Een linnen kledingstuk bij voorkeur apart en niet te warm wassen.

Wol

Geschoren haar van (meestal) een schaap. Wol heeft schubben die aan elkaar kleven, wat het spinnen gemakkelijk maakt. Door de vezels om elkaar heen te draaien ontstaat een lange draad. Daarvan worden platte stoffen geweven, maar ook kant en klare kledingstukken gebreid. Wol is er in vele kwaliteiten, afhankelijk van het dier dat de grondstof heeft geleverd. Veel voorkomende soorten zijn: merino (merinosschaap), mohair (angorageit), angora (angorakonijn) en alpaca (alpacalama).

Cashmere

De extreem zachte en super warme cashmere komt van de kasjmiergeit uit de Himalaya.

Cashmere is kostbaar omdat het zeldzaam is. Eén geit levert hoogstens 300 gram wol per jaar. Wol van het haar onder de kin van de kasjmiergeit is het summum van luxe.

Scheerwol (virgin wool)

Onbeschadigde wol. Geschoren van een gezond en levend schaap. Scheerwol is te herkennen aan het internationale wolkeurmerk dat in meer dan 100 landen wettelijk wordt beschermd. Engels: virgin wool.

Onderhoud

Wol kan krimpen en vervilten en moet daarom zorgvuldig gewassen worden. Bij voorkeur koud met een neutraal wasmiddel dat het zelfreinigende karakter van wol intact houdt. Chemisch reinigen kan ook. Sommigen zweren bij enkel uithangen in een vochtige badkamer. Gepilde wol kun je heel voorzichtig ‘scheren’ met een bot scheermesje of met een speciaal apparaatje.

Zijde

Kostbare stof gemaakt van de cocon van de zijderups. Bij wol en katoen worden plukken vezel tot een draad gesponnen. Bij zijde heeft de rups het voorwerk gedaan. Elke cocon levert 3000 meter draad op. 1000 Meter is geschikt voor dunne grège of haspelzijde. Van de overige 2000 meter wordt ruwe zijde gemaakt. De moerbeirups levert de allerbeste kwaliteit, ‘zuivere’ zijde genaamd. Chiffon, crêpe en brokaat zijn voorbeelden van zijden stoffen. Zijde is vochtabsorberend, soepel en warm.

Onderhoud

Zijde kan afgeven, dus apart wassen met weinig fijnwasmiddel. Liefst met een fijnwasprogramma tot 30 graden. Stilstaand water (handwas) kan vlekken veroorzaken. Zijde kan na het wassen nogal stijf zijn en dat wordt verholpen in een koude (!) droogtrommel.

Viscose (rayon, kunstzijde)

Een halfsynthetische vezel. De grondstof is natuurlijk: cellulose van hout of katoen. Het productieproces is synthetisch: de draad wordt machinaal gespoten. Viscose is licht, soepel en voelt zijdezacht aan, vandaar de oude naam ‘kunstzijde’. Ouderwetse viscose is overigens heel anders dan de moderne varianten. Nieuwe garens als Lyocell en Tencel zijn sterk en gemakkelijk in onderhoud. Speciale weeftechnieken hebben het kreukherstellende vermogen enorm verbeterd.

Onderhoud

Viscose is gemakkelijk te wassen, maar let op: in natte toestand is de sterkte van viscose nog maar de helft van de droge sterkte. Natte viscose dus niet wrijven of wringen.

Polyamide (nylon)

Polyamide is een synthetisch garen op basis van aardolie, in een eindeloze draad gespoten. Glad of wollig, mat of glanzend: de kwaliteit hangt af van het spuitproces. Polyamide is sterk, pilt niet en krimpt veel minder dan gesponnen garens. In de sportkledingindustrie zijn hightech micropolyamides ontwikkeld die transpiratievocht naar buiten transporteren. Modern polyamide zit lekker en is gemakkelijk in onderhoud. Een andere benaming is nylon.

Polyester

Net als polyamide een synthetisch garen op basis van aardolie. Polyester heeft als belangrijke eigenschap dat het water afstoot in plaats van opneemt. Ook polyester is de laatste decennia veredeld. Moderne synthetische stoffen zijn luxueus en comfortabel. En gemakkelijk in onderhoud.

Acryl (elastomeer)

Synthetische vezel die sprekend op wol lijkt maar minder veerkracht heeft. Dat wordt gecompenseerd met een elastische breitechniek of door mengingen met wol en/of polyester. Het voordeel van gebreid acryl is het draagcomfort: het kriebelt niet en is zo zacht als cashmere.

Onderhoud

Op een lage temperatuur wassen. In vorm drogen (platleggen). Tegen pillen bestaan speciale apparaatjes.

Lycra (elastaan, spandex)

Lycra is een merknaam van Invista (DuPont) voor een elastomeer dat uit polyurethaan (PUR) bestaat . Ook wel synthetisch rubber genoemd. Lycra is sterker en gaat langer mee dan natuurrubber. Garenmengsels met lycra zijn elastisch.

Leer en suède

Leer is de gelooide huid van een varken, rund, hert, slang, krokodil enzovoort. Leer is sterk, waterafstotend en isolerend. Het gaat heel lang mee en kan tegen een stootje. Het uiterlijk is afhankelijk van de afwerking. Lakleer is met lakverf bespoten. Nubuck is opgeruwd leer met een fluwelige bovenlaag. Suède is de binnenkant van leer en heeft een geborstelde structuur die op stof lijkt.

Onderhoud

Net als je eigen huid: reinigen, voeden en beschermen. Voor elke leersoort bestaan specifieke producten. Over het algemeen geldt: voor het dragen een paar keer licht impregneren om te beschermen tegen vuil en vocht. Vergeet de leren zolen niet! Om leer en suède soepel te houden bestaan allerlei verzorgingsproducten, van zadelvet tot geavanceerde mousse. Leer mag je opwrijven, voor nubuck en suède bestaan speciale borsteltjes. Bij vragen of twijfel: laat je adviseren door een goede schoenmaker!

Bont

Verzamelnaam voor harige huiden van wilde dieren en van dieren die om hun pels worden gefokt. Op de Noord- en Zuidpool is een bontjas levensreddend, in de rest van de wereld een luxeproduct, waar steeds meer vraag naar is. Maar waar ook steeds meer protest tegen is. Onderzoek heeft uitgewezen dat het voor de meeste Nederlanders (81%) niet uitmaakt waarvoor je een dier houdt, als je er maar goed voor zorgt. Bont wordt vernoemd naar het dier dat de vacht heeft geleverd, zoals: konijn, nerts, bever, hermelijn of vos.

Onderhoud

Bont moet luchten en mag niet in plastic worden bewaard. Droog een bontjas niet bij een cv of open haard. En pas op met fel zon- of kunstlicht. Als je lang op een ruwe stoelbekleding zit, kunnen de haren breken. Laten reinigen door een specialist.